Oldos Haksli: Ajib yangi dunyo

“Ajib yangi dunyo“ ingliz yozuvchisi Oldos Hakslining 1931-yilda yozilib, 1932-yilda nashr etilgan, distopik, ijtimoiy-fantastik romanidir. U fuqarolari aql-idrokka suyanuvchi, ijtimoiy iyerarxiya tartiboti qaror topgan futuristik butunjahon mamlakati toʻgʻrisida hikoya qiladi. Unda reproduktiv texnologiyalar, uyqudagi taʼlim, ruhiyatga taʼsir va shartli reflekslarni shakllantirish sohalaridagi ulkan yutuqlar yordamida antiutopik jamiyat yaratiladi. Bu jamiyatga birgina inson — asarning bosh qahramoni qarshi chiqadi.

Oldos Hakslining jahon adabiyotida chuqur ahamiyat kasb etgan shoh asari “Ajib yangi dunyo“da tengsizlik hukm suruvchi, texnologik rivojlangan kelajakni taftish qiladi. Bu mamlakatda odamlar avtoritar boshqaruv tizimiga xayrixoh boʻlishi uchun genetik yoʻl bilan koʻpaytiriladi, ijtimoiy jihatdan moslashtiriladi hamda farmatsevtik yoʻl bilan kuchsizlantiriladi. Bularning bari insonni erki, odamiylik qiyofasi va, ehtimol, qalbidan mahrum qiladi.

Benazir isteʼdod egasi boʻlgan Haksli bir vaqtning oʻzida ham sanʼatkor, ham ruhshunos, ham inson tabiati va taraqqiyotining eng yorqin taftishchilaridan biri edi. Uning durdona asari – “Ajib yangi dunyo” millionlab oʻquvchilarni hayrat va vahimaga soldi, bizni ogohlantiruvchi, oʻyga toldiruvchi ajoyib badiiy asar oʻlaroq, bugungi kungacha oʻz ahamiyatini yoʻqotmadi.

1930-yilgi fashizm bulutlari soyasi ostida yozilgan ushbu asar nafaqat oʻsha davr jamiyatlariga, balki ommaviy koʻngilxushlik, texnologiya, tibbiyot, farmatsevtika, koʻndirish sanʼati va elitaning yashirin taʼsiri hukmronlik qilayotgan XXI asr dunyosiga ham murojaat qiladi.

Kitob haqida OAV va mashhurlar fikri:

“Oldos Haksli 20-asrning ingliz tilida ijod qilgan eng buyuk yozuvchisi”.

— Chicago Tribune

“Durdona asar. ...XX asrning eng bashoratli distopik asarlaridan biri.”

— Wall Street Journal

“U chop etilgan kundagidek yorqin, provokatsion, ajoyib ...“

— Martin Green

“XX asrning eng buyuk yozuvchilaridan biri.“

— Vashington Post

“Sovuq. . . . 1932-yilda u bizga genetik muhandislikning qorongʻu tomonini bergani hayratlanarli.“

— Providence jurnali byulleteni

“Daho. . . umrini Mashinaning keyingi yurishini qoralash bilan oʻtkazgan yozuvchi”.
— The New Yorker

“Haksli inson munosabatlari haqidagi ajoyib bilimini bizning haqiqiy dunyomizni 1931-yildagi bashoratli fantaziyasi bilan solishtirish uchun ishlatadi. Uning uzoq kelajak haqidagi satirik bashorati qanchalik qisqa vaqt ichida haqiqatga aylanganini bilish juda qoʻrqinchli tajribadir.“
— New York Times kitob sharhi

“Bugungi dunyoning baʼzan dahshatli darajada aniq koʻrinishi.“
— St. Louis pochta joʻnatmasi

“Hammaning “Ajib yangi dunyo”ni oʻqishi yoki qayta oʻqishi vaqti keldi.“
— Raleigh News & Observer

Muharrir: X. Yoʻldoshev

Musahhihlar: M. Sharifova, D. Haydarova

Dizayner sahifalovchi: D. Rasulov