Qattiq disklar, SSD va tarmoq adapterlari

Qattiq disk – xariddan afsuslanmaslik uchun qanday tanlash kerak?

Qattiq disk kompyuterda saqlash mumkin bo‘lgan ma’lumotlar hajmini belgilabgina qolmaydi. U umuman ishning va dasturlar yuklanishining tezkorligiga ham ta’sir ko‘rsatadi. Mazkur element – zamonaviy shaxsiy kompyuterni modernizatsiya qilishda eng keng tarqalgan yechim. Qattiq disk kompyuterning nimaga mo‘ljallanganiga ko‘ra tanlanadi. Ofis ishchisiga minimal hajmdagi saqlagich yetarli, geymerga esa maksimum sig‘imdori kerak.

Qattiq disklarning turlari

Xotira modullari ikki turga bo‘linadi:

• HDD-disk yoki vinchester – eskirayotgan variant, unda ma’lumotlarning yozilishiga doirasimon magnitli detallar mas’ul, axborotni esa ular bo‘ylab harakatlanuvchi boshchalar o‘qiydi. HDD turining asosiy afzalligi – katta hajmida. Ular hozirda 14 terabaytgacha ma’lumot saqlamoqda, lekin bu hali hammasi emas. Ularning zaif tomoni – harakatlanuvchi elementlaridir, ular tufayli ish tezligi pasayadi. Bu detallar ancha mo‘rt va buzilishga moyil.
• SSD-disk – harakatlanuvchi qismi bo‘lmagan qattiq jismli saqlagichlar. Bular zamonaviy modifikatsiyalar bo‘lib, ularning ishi uchun mikrosxemalar mas’ul. Mohiyatiga qaraganda, SSD – bu ish tezligi yuqori bo‘lgan katta fleshkadir. Bunday saqlagich saqlanayotgan axborotga tezkorlik bilan ishlov berishni ta’minlaydi. Buning ustiga, HDD-diskdan farqli o‘laroq, bunday element shovqin chiqarmasdan ishlaydi. Harakatlanuvchi detallari yo‘qligi evaziga SSD juda uzoq muddat xizmat qiladi.
• SSHD yoki gibrid qattiq disk – yuqoridagi ikki tur modullarning sifatli jihatlarini o‘zida birlashtiradi. U HDD korpusiga joylangan qattiq jismli saqlagichdir.
• NAS – bir nechta saqlagichlardan tashkil topuvchi tarmoqli xotira. U mahalliy tarmoq orqali boshqa kompyuterlarga ulangan alohida kompyuterdir.

Boshqa tasniflar

O‘rnatilish joyiga ko‘ra qattiq disklar ikki xil bo‘ladi:

• Ichki – bevosita kompyuterning tizim bloki yoki noutbukning korpusi ichiga o‘rnatiladi. Uning uzellari tizim platasida joylashgan, qattiq diskka mo‘ljallangan maxsus portlarga ulanadi. Ular vintlar yoki simlar yordamida mahkamlanishi mumkin. Bunday qattiq disk atrofdagilarga ko‘rinmaydi, tashqi ta’sirlardan himoyalangan bo‘ladi. Biroq mazkur xotira qurilmasini kompyuterdan tez ajratib, boshqasiga qo‘yish imkonsiz.
• Tashqi – o‘z korpusiga ega, olinuvchi xotira qurilmalari. Ular statsionar kompyuterga yoki noutbukka kabel yordamida ulanadi. Bunda aksariyat hollarda USB interfeysi qo‘llanadi. Sim evaziga ko‘chma xotira qurilmasi o‘zi ulangan kompyuterdan quvvat olib ishlaydi. Tashqi saqlagichlarni apparatdan ajratib olish va boshqasiga ulash oson. Ixchamligi tufayli bu ko‘chma axborot saqlagichlarni ofisga yoki safarga yoningizda olib olish qulay.

Qattiq disklar nimaga mo‘ljallanganiga qarab ajratiladi. Asaxiy internet-do‘konida quyidagicha modullar taqdim etilgan:

• statsionar kompyuter uchun;
• noutbuk uchun;
• server uchun;
• videokuzatuv uchun.

Qattiq diskni tanlash mezonlari

Axborot saqlash qurilmasi xaridida uning turi va nimaga mo‘ljallanganidan boshqa jihatlariga ham qarash kerak. Tanlashning asosiy mezonlaridan biri – xotira hajmi. Bu parametr modulda qanchalik ko‘p ma’lumot saqlash mumkinligini anglatadi. Quyidagicha variantlar mavjud:

• 120 Gb;
• 250 Gb;
• 500 Gb;
• 750 Gb;
• 1 Tb.

Modulning form-faktori ham katta ahamiyat kasb etadi. Elektronika mahsulotlarini ishlab chiqaruvchilar quyidagi modifikatsiyalarni taklif etishadi:

• 1.8 dyuymlik – ko‘chma qurilmalarga mo‘ljallangan.
• 2.5 dyuymlik – noutbuklar uchun saqlagichlar. Umuman olganda, ular uyda va ofisda qo‘llash uchun eng a’lo yechim bo‘ladi. Chunki bunday saqlagichlarni perexodnik yordamida katta slotga ham qo‘yish mumkin.
• 3.5 dyuymlik – statsionar kompyuterlar uchun chiqarilgan saqlagichlar. Odatda HDD – qattiq disklar shunaqa form-faktorda bo‘ladi. Bunday elementni kichikroq o‘lchamdagi portga qo‘yib bo‘lmaydi, shuning uchun modulni tanlashda diskni o‘rnatish kerak bo‘ladigan qurilmaning xususiyatlari bilan puxta tanishib chiqish kerak.

Diskning kompyuterga mos kelishi faqat slot o‘lchamigagina bog‘liq emas. Ularning ulanish interfeyslari ham bir xil bo‘lishi lozim. Bu borada asosan SATA hamda USB interfeyslari qo‘llanadi. E’tibor bering: bu standartlar ham turli versiyalarga ega, bu ham moslikka ta’sir ko‘rsatadi. SATA interfeysi odatda ichki HDD-saqlagichlarga xos. Tashqi qattiq disklarda esa USB-kabel ulanmasi bo‘ladi.

Xotira xaridida yana nimalarni hisobga olish kerak?

Aksariyat kompyuter texnikasi egalari: «Brend muhimmi?» deb so‘rashadi. Hali internet bo‘lmagan davrlarda, tizim bloklari uchun yangi xotira qurilmasi sotib olayotganda ishlab chiqaruvchining nufuzi hal etuvchi omil edi. Oldin qattiq disklarni faqat Samsung va Toshiba kabi mashhur kompaniyalar chiqarar edi. Bizning davrimizga kelib bu bozorni ularchalik taniqli bo‘lmagan ishlab chiqaruvchilar egalladi. Shu tariqa, brend endi aytarli katta ahamiyat kasb etmaydi. Siz istalgan payt umumjahon tarmog‘iga krib, o‘zingiz tanlagan saqlagich modeli haqida ma’lumot olishingiz, foydalanuvchilarning taqrizlarini o‘qishingiz mumkin. Mazkur elementni xarid qilayotib, uning xarakteristikalariga e’tibor berish zarur.

Qattiq diskning ishlash tezligi uning hajmigagina bog‘liq emas. Bu ko‘rsatkichga kesh o‘lchami ta’sir etadi. Ammo uni tanlashning asosiy mezoni deb hisoblamaslik darkor. Kesh chindan ham modulning ishlashini tezlashtiradi, biroq u barcha operatsiyalarda ishtirok etmaydi. Zamonaviy HDD-saqlagichlarda kesh-xotira 32 yoki 64 megabaytlik bo‘ladi. Shuning o‘zi hatto geymer kompyuteriga ham yetarli. Elektronika bozorida kesh hajmi 128 yoki hatto 256 MBlik disklar ham uchraydi. Lekin bunday variantlar serverlar uchun qo‘llanadi. O‘yinlar va multimedia uchun katta hajmning keragi yo‘q.

Asaxiy internet-do‘konidan siz turli xotira hajmlariga ega bo‘lgan istalgan turdagi qattiq disk xarid qila olasiz. To‘lovning bir necha xil usullari mavjud – naqd pulda, onlayn shaklda, bank kartasi orqali. O‘zbekiston bo‘ylab yetkazish bir necha kun mobaynida amalga oshadi. Toshkentda esa bu xizmat butkul bepul.