Isoqjon Nishonov: Afg‘on shamoli (To‘plam, 7 ta kitob)

Hammasi Bo‘ronning Afg‘onistonga kelganidan boshlandi. Sobiq rus zobitlarining iltimosiga ko‘ra Afg‘onistondagi urush paytida yashirilgan xazinani topish maqsadida borgan Bo‘ron jangarilar qo‘liga tushib qoladi. Jangarilar orasida qo‘liga qurol olib yerli aholini talayotgan, ayollar, qizlar nomusiga tajovuz qilayotgan, uylarni yoqib kulini ko‘kka sovurayotgan, umuman, bir inson boshqa insonni vahshiylarcha azoblayotgan o‘z vatandoshlarini ko‘radi. Ular orasida qishloqdoshlari, harbiyda birga xizmat qilgan do‘stlari, hatto ota-onadan yetim qolganda o‘z qaramog‘iga olgan Fathulloxon ham bor edi. Xuddi shu ondan boshlab Bo‘ron O‘zbekiston bilan aloqa bog‘lab, vataniga xiyonat qilgan, odamlarning tinch hayotni parokanda qilishga urinayotgan jangarilarni fosh qila boshlaydi.

Yuz metrlar nariga tushgan snaryadning gumburlagan ovozi yeru ko‘kni larzaga soldi. Abdurasul yerga ekib qo‘yilgandek tanasi yer ostida, boshi yer ustida. Hech kim bu boshni ko‘rmadi. Kimdir taqali etigi bilan qurbaqani bosgandek qonga botgan boshni toptab o‘tdi. U bu azoblarga dosh berolmasligini tushundi. Shunda Abdurasulning ko‘z oldidan tug‘ilib o‘sgan yurti, ota-onasi, yor-do‘stlari o‘tdi. Beixtiyor vujudini tark etayotgan bor quvvatni yig‘ib «Onajo-o-n» deb qichqirdi...»

«Afg‘on shamoli»ning ikkinchi kitobidan olingan shu kichik parcha o‘z vatanida yaratish, yashnatish, bilim olishga qodir bo‘lgan o‘zbek o‘g‘lonining begona yerlarda yot g‘oyalarga asir bo‘lib qanchalar xor bo‘lganini ko‘z oldimizga keltiradi.