Nosir Fozilov: Saraton

“Qorxat” - maktab o‘quvchilari hayotiga bag‘ishlangan mazkur qissa bo‘lajak yozuvchi bola tilidan hikoya qilinadi. Sinfning ramziy va hayotiy qahramonini tanlagan o‘quvchilar u bilan uchrashish uchun sinfning faol o‘quvchilaridan biri - qiziquvchan Sog‘indiqni masofa uzoq bo‘lishiga qaramay, Mo‘ynoqqa yuborishadi. Aynan o‘sha qahramon bilan qayta va qayta uchrashsada, muddaosini aytolmagan Sog‘indiq talay sarguzashtlarni boshidan kechiradi. Mutolaa davomida o‘quvchi Sog‘indiqning hangomalaridan tabassum qiladi, qiyinchiliklaridan iztirob chekadi, safariga bevosita hamrohlik qiladi. Jonli va rangdor tasvirlar o‘quvchi diqqatini butkul o‘ziga tortadi.

Kitobdan o‘rin olgan ikkinchi qissa - “Saraton”. Sarlavha jihatidan avvalgi nomga mutlaqo zid bo‘lsada, ammo asar qahramonlari yana maktab o‘quvchilari. Ularning asosiy farqi - voqealar tasvirlangan davr.

Saratonda boshlangan urushning sovuq xabari odamlarning, ayniqsa, yosh bolalarning, o‘smirlarning kayfiyatiga, yurish-turishiga, dunyoqarashiga qanchalik taʼsir qildi? Urush voqealariga urush ortida mehnat qilayotgan xalqning munosabati, jamiyatda hukm surayotgan birdamlik g‘oyalarining yoshlar ongiga taʼsiri, ulg‘ayishga majbur bo‘layotgan o‘smirlar - asardagi har bir tasvir o‘quvchini fikrlashga, munosabat bildirishga undaydi. Anʼanalar, qadimdan davom etib kelayotgan qadriyatlar, jasorat va mardlik bilan bir qatorda tarannum etilgan andisha va hayo tuyg‘ulari kitobxonni sergaklantiradi. Atrofidan asar qahramonlariga o‘xshash insonlarni axtaradi, ularning ijobiy tomonlaridan o‘rnak, salbiy jihatlaridan saboq oladi ...