Носир Фозилов: Саратон

«Қорхат» - мактаб ўқувчилари ҳаётига бағишланган мазкур қисса бўлажак ёзувчи бола тилидан ҳикоя қилинади. Синфнинг рамзий va ҳаётий қаҳрамонини танлаган ўқувчилар у bilan учрашиш учун синфнинг фаол ўқувчиларидан бири - қизиқувчан Соғиндиқни масофа узоқ бўлишига қарамай, Мўйноққа юборишади. Айнан ўша қаҳрамон bilan қайта va қайта учрашсада, муддаосини айтолмаган Соғиндиқ талай саргузаштларни бошидан кечиради. Мутолаа давомида ўқувчи Соғиндиқнинг ҳангомаларидан табассум қилади, қийинчиликларидан изтироб чекади, сафарига бевосита ҳамроҳлик қилади. Жонли va рангдор тасвирлар ўқувчи диққатини буткул ўзига тортади.

Китобдан ўрин олган иккинчи қисса - «Саратон». Сарлавҳа жиҳатидан аввалги номга мутлақо зид бўлсада, аммо асар қаҳрамонлари яна мактаб ўқувчилари. Уларнинг асосий фарқи - воқеалар тасвирланган давр.

Саратонда бошланган урушнинг совуқ хабари одамларнинг, айниқса, ёш болаларнинг, ўсмирларнинг кайфиятига, юриш-туришига, дунёқарашига қанчалик таъсир қилди? Уруш воқеаларига уруш ортида меҳнат қилаётган халқнинг муносабати, жамиятда ҳукм сураётган бирдамлик ғояларининг ёшлар онгига таъсири, улғайишга мажбур бўлаётган ўсмирлар - асардаги ҳар bir тасвир ўқувчини фикрлашга, муносабат билдиришга ундайди. Анъаналар, қадимдан давом этиб келаётган қадриятлар, жасорат va мардлик bilan bir қаторда тараннум этилган андиша va ҳаё туйғулари китобхонни сергаклантиради. Атрофидан асар қаҳрамонларига ўхшаш инсонларни ахтаради, уларнинг ижобий томонларидан ўрнак, салбий жиҳатларидан сабоқ олади ...