Nikolo di Bernardo Makiavelli: Hukmdor

Nikkolo Makiavelli hayotining ma'lum qismini davlat xizmatiga bag'ishladi. Uning siyosatchilarni boshqarish usullari haqidagi tajribasi va kuzatishlari hozirda butun dunyoga mashhur bo‘lgan “Shahzoda” risolasining asosini tashkil etdi. Unda Makiavelli davlatni mustahkamlash uchun makkorlik, xiyonat, zo‘ravonlik kabi illatlardan qochmasdan, kuchli hokimiyat tarafdori sifatida namoyon bo‘ldi. Maqsad vositalarni oqlaydi, degan tezis ustida ishlagan Makiavelli, uning g'oyalari bahs-munozaralarga sabab bo'ldi va katolik cherkovi uning kitoblarini taqiqlangan kitoblar ro'yxatiga kiritdi. Biroq, shunga qaramay, bu tarixchi va faylasufning davlat boshqaruvi usullari, hokimiyatni amalga oshirish usullari, hukmdor qanday fazilatlarga ega bo'lishi kerakligi va islohotlarning muvaffaqiyati nimalarga bog'liqligi haqidagi g'oyalari siyosat sohasida o'z ifodasini topib, bugungi kunda ham dolzarbligini saqlab kelmoqda. Kitobdan adibning “Urush sanʼati” asari ham oʻrin olgan boʻlib, unda u harbiy xizmatchi boʻlmasa-da, inson hayotining turli jabhalarini qamrab olgan, bu boradagi nazariy bilimlarga ega boʻlgan teran fikrlarini bayon etgan. Makiavelli fikrlari endi maqolga aylangan, shuning uchun ular allaqachon iqtiboslarga aylangan va biz muallifning kimligini bilmay turib, ularni tez-tez takrorlaymiz. Kitob siyosiy falsafa, hukumat va urush san'ati bilan qiziquvchilar uchun keng tarqalgan klassik manba hisoblanadi.