Zafar Ahmad Usoniy Tahonaviy: Eʼlous sunan poklik kitobi

Kunduzni yorug‘ qilgan, botil niyatli kishilarni ezgu maqsadli odamlardan ajratgan, turli xil tashbeh va shakllardan nihoyatda pok bo‘lgan Alloh taologa hamdu sanolar bo‘lsin. Allohdan o‘zga iloh yo‘qligiga, Payg‘ambarimiz Muhammad alayhissalom Haqning elchisi va bandasi ekaniga guvohlik beraman. Zero, u Zot alayhissalom ochiq dalillar bilan haqqa irshod qildilar. Natijada Allohning dini keng yoyilib, Islom shamoli atrofga yoyildi. Shunday ekan, u zotga, ahli ayollari va asʼhoblariga Allohning salavot va salomlari bo‘lsin. Hamd va sanodan keyin aytamizki, musulmon hind diyorlari muhaddis, olimu ulamolardan iborat ko‘plab isteʼdodlarni yetishtirib chiqardi. Ular nabaviy sunnatning tarqalishi, hayotga tatbiq qilinishi uchun umrlarini baxshida qildilar. Darhaqiqat, o‘tgan asrlar, xususan, hijriy XIV-XV asr boshlaridagi hind ulamolarining hadis ilmida qilgan xizmatlari Islom olamiga maʼlum va mashhur. Mana shu davrlarda hadis ilmiga ixtisoslashgan ko‘plab madrasayu institutlar ham tashkil etildi. Natijada, hadis ilmining turli yo‘nalishlarida ijod qila oladigan ko‘plab muhaddis va hofizlar yetishib chiqdi. Ana shu davrda shuhrat qozongan hind ulamolarining eng ulug‘laridan biri muhaddis, faqih, muttaqin, ishonchli olim, shayx Ashraf Ali Tahonaviy hisoblanadi. Alloh u kishining qabrlarini rahmati ila to‘ldirsin. Ashraf Ali Tahonaviy rabboniy ulamolardan hisoblanadi. Alloh taolo u kishining yozgan kitoblari, iroda etgan nutqlari orqali ummatga ko‘plab foydalar yetkazdi. Yozgan risolalaridan tashqari qilgan maʼruzalarining o‘zi jamlab chiqilsa, to‘rt yuzdan oshadi. Ashraf Ali Tahonaviyning maʼruzalari, asarlari minglab musulmonlarning aqida va amali isloh bo‘lishiga xizmat qildi. Shuningdek, ko‘p yillar davomida dinsizlarga mustamlaka bo‘lish, ular bilan birga hayot kechirish oqibatida musulmonlar hayotiga singib ketgan bir qancha bidʼat-xurofotlar, rasm-rusumlarning yo‘qolishida ham u zotning xizmatlari katta. «Eʼlous sunan» kitobi Ashraf Ali Tahonaviyning fiqhiy hadislarni o‘zida jamlagan buyuk ensiklopedik asari hisoblanadi. Bu asarni Ashraf Ali Tahonaviydan shayx Zafar Ahmad Usmoniy jamlab, kitob qilgan. Bu kitob «Nasbur Royat”, «Fathul Qodir» asarlaridan bir necha jihatlari bilan afzal hisoblanadi. Bu asar nozik dalillar, tahqiqlar, fiqhiy tarjihotlarni ham o‘z ichiga olgan. »Eʼlous sunan« haqida muhaddis ulamolar shayxi imom Muhammad Zohid Kavsariy kuyidagicha fikr bildirgan: »Men bu jamlanma-tadqiqotni o‘qib, undagi har bir hadisning matn va sanadiga berilgan balog‘atli izohlaridan hayratga tushdim. Bu asarda muallif o‘zining mazhabini qo‘llash uchun mubolag‘aga yo‘l qo‘ymay, balki boshqa mazhablarning fikrlariga ham insof bilan yondashgan. Qilingan bu tadqiqotdan nihoyatda xursand bo‘ldim. Zero, bir zabardast olimning tadqiqoti bo‘lsa, mana shuncha bo‘ladi". Biz esa Allohdan tavfiq so‘ragan holda bu ensiklapedik asarni eng go‘zal suratda chop qilib, xalqqa yetkazishni maqsad qildik.