Fiqh va aqidaga oid ixtilofli masalalar yechimi

O‘zining eng so‘ngi kitobi bo‘lmish Qurʼoni karimda musulmonlarga xitob qilib: «Hammangiz Allohning “arqoni”ni (Qurʼonini) mahkam tuting va firqalarga bo‘linmang», deya marhamat qilgan Haq taologa beadad hamd va sanolarimiz bo‘lsin.

«Albatta, mening ummatim zalolat ustida jamlanmaydi, shunday ekan, qachon ixtilofni ko‘rsangiz, savodi aʼzamni (eng katta jamoani) lozim tuting», deya vasiyat qilgan suyukli Payg‘ambarimiz Muhammad Mustafo sollallohu alayhi vasallamga salavot va salomlarimiz bo‘lsin.

Islom tinchlik dini bo‘lib, mo‘min-musulmonlarni tinch-totuv, ahil-inoq bo‘lib yashashga chaqiradi. Shuning barobarida tinchlikka rahna soluvchi har qanday narsalardan qaytaradi. G‘uluvga ketish, mutaassiblik, ixtilof qilish, guruhbozlik kabi illatlar notinchlikka xizmat qiluvchi eng katta xatarlardandir.

Islom dini kelgan birinchi kundan boshlab hamma yomonliklarning onasi bo‘lgan jaholat va buzuq aqidaga qarshi qattiq kurashdi. Bu borada Payg‘ambarimiz sollallohu alayhi vasallam juda katta jonbozlik ko‘rsatdilar. Odamlarni jaholat zulmatidan ilm nuri sari olib chiqdilar. Hatto ish shu holatga keldiki, siyrat kitoblarimizga o‘sha zamonlar asri saodat deya zarhal harflar bilan muhrlandi. Unda yashagan kishilar esa nafaqat zamonasining, balki dunyoning eng baxtiyor kishilari bo‘ldilar. Mana shu o‘rinda qisqacha xulosa qilsak, yomonliklarni barham topib, yaxshiliklarni keng kuloch yozishi faqat va faqat ilm-maʼrifatga bog‘liqdir.

Johiliyat davri o‘z nihoyasiga yetib, saodat davri boshlandi. Odamlar ahil bo‘lib, birdamlikda go‘zal xayot kechira boshladilar. Qachonki xavorij va moʻtazila kabi adashgan firqalar chiqqach, ummat birligiga putur yetdi. Natijada turli xil ko‘ngilni xira qiluvchi holatlar yuzaga chiqa boshladi. Ular ilmni qo‘yib, aql va havoi nafslarini asos qilib olganlari uchun o‘zlari ham adashdi va o‘zgalarni ham adashtirdi. Lekin Alloh taolo O‘z fazli ila ularga qarshi ilmiy va asosli raddiyalar berib, odamlarning dinini sof saqlashda buyuk xizmatlar qilgan zabardast ulamolarni chiqarib qo‘ydi, alhamdulillah. Quvonarlisi, ularning aksariyati bizning yurtimiz Movarounnahrdan yetishib chiqdi. Ulamolarning saʼy-harakatlari bilan har qanday yangi paydo bo‘lgan firqalar yo‘q bo‘lib ketdi. Ularning ko‘plaridan faqat nom qoldi, xolos. Maydonda esa haq yo‘lni mahkam tutgan najot topgan jamoa - Ahli sunna qoldi va qiyomatgacha mana shunday qolajak.

Barchamizga maʼlumki, xavorij, moʻtazila, karromiya kabi adashgan firqalari yo‘q bo‘lib ketgan bo‘lsada, ming afsuslar bo‘lsinki, ularning “merosxo‘rlari" boshqa nomlar ostida hali hamon harakatda. Ular xuddi oldin o‘tgan ota-bobolari yo‘lini tutib, ixtilof, fitna-fasod chiqarish bilan ovora. Ming afsuski, adashgan toifalarning soxta daʼvolariga ishonib, ularning taʼsir doirasiga tushib qolayotgan insonlar ham uchrab turibdi. Ularning orasida yoshlarimizning borligi juda ham achinarli. Hali bir dona ko‘chat ekib jamiyatga foyda keltirmagan kimsalarning qo‘liga qurol olib, begunoh insonlar hayotiga zomin bo‘lishi, obod joylarni vayron qilishi muqaddas dinimizning barcha taʼlimotlariga zid.

Alloh taologa shukrlar bo‘lsinki, adashgan toifalarga qarshi turib, ularning soxta daʼvolariga ilmiy raddiyalar bera oladigan, o‘tgan buyuk ajdodlarining munosib avlodlari bo‘lgan ulamolar bor. Ular mo‘min-musulmonlarning eʼtiqodini sof saqlash uchun kechayu kunduz xizmatda.

O‘zbekiston musulmonlari idorasi qoshida tashkil etilgan Fatvo markazi ulamolari tomonidan fiqh va aqidaga oid dolzarb mavzularni o‘z ichiga olgan kitob nashrga tayyorlandi. Mazkur kitobda turli ixtilofli masalalar va ularning yechimi Qurʼoni karim, hadisi sharif va moʻtabar manbalarimiz asosida batafsil yoritilgan. Bu esa kitobning ahamiyatidan darak beradi. Asar yurtimizdagi mo‘min-musulmonlarning birdamligi, amallarimizni nuqsonsiz ado etilishi hamda ixtiloflarga barham berish yo‘lida muhim manba bo‘lib xizmat qiladi, degan umiddamiz.

Alloh taolo barchalarimizni eʼtiqodimizni musaffo, qilayotgan amallarimizni bekamu-ko‘st bo‘lishini nasib aylasin.