Kuchlanish o‘zgarishi va nol simining uzilishi xavfi: kvartirada texnikani qanday himoya qilish va zararlarning oldini olish mumkin?

Zamonaviy kvartira — bu sovitgichdan tortib noutbukgacha bo‘lgan o‘nlab elektr qurilmalar. Ammo ularning barchasi faqat elektr tarmog‘ida kuchlanish barqaror bo‘lgandagina ishonchli ishlaydi — taxminan 220 V. Muammo shundaki, shaharlardagi elektr tarmoqlari, ayniqsa eski ko‘p qavatli uylarda, ko‘pincha beqaror. Kuchlanish o‘zgarishi, sakrashlar, pasayishlar, ba'zida esa butunlay nol simining uzilishi (neytral yo‘qolishi) holatlari kuzatiladi. Bu esa qimmatbaho texnikaning bir necha soniya ichida ishdan chiqishiga olib keladi.

Kuchlanish o‘zgarishi nima va nima uchun u xavfli?

Kuchlanish o‘zgarishi — bu elektr tarmog‘idagi kuchlanish me’yordan pastga tushib ketishi (masalan, 170 V) yoki 250 V dan yuqoriga sakrashi holatidir. Sabablari quyidagicha bo‘lishi mumkin:

• Transformator podstansiyalarining ortiqcha yuklanishi (ayniqsa kechqurun, barcha isitkichlar, choynaklar va kir yuvish mashinalari yoqilganda);
• Eski kabellar va past sifatli ulanishlar;
• Yomon bajarilgan montaj ishlari;
• Qo‘shnilarda kuchli qurilmalar ishlatilishi (payvandlash, qozon, isitkich).

Kuchlanish sakrashi vaqtida texnikada nima yuz beradi?

Past kuchlanishda: sovitgichlar ishga tushmaydi, motorlar qiziydi, quvvat manbalari haddan tashqari yuklama ostida ishlaydi — bu ularning tez ishdan chiqishiga sabab bo‘ladi.

Yuqori kuchlanishda: lampalar portlaydi, quvvat bloklari yonadi, televizor yoki qozon ishdan chiqadi.

Kuchlanish pasayganda: chiroqlar miltillaydi, kompyuterlar o‘z-o‘zidan o‘chadi, kir yuvish mashinasi to‘xtab qoladi.

Muammo shundaki, bunday holatlar oldindan ogohlantirmasdan sodir bo‘ladi. Oddiy avtomatlar esa bunga tezda javob bera olmaydi.

Nol simining uzilishi nima va nima uchun u eng xavfli holat?

Nol simining uzilishi — bu elektr tarmog‘ida neytral simning uzilishi bilan bog‘liq avariya holati. Bu ayniqsa 3-fazali tizimga ega uylarda xavfli bo‘lib, bitta faza bir nechta kvartiraga uzatiladi.

Bunday holatda kuchlanish fazalar orasida noto‘g‘ri taqsimlanadi: ba’zi rozetkalarda 380 V, boshqalarida esa 150 V bo‘lishi mumkin. Natijada:

• Barcha texnika bir vaqtning o‘zida ishdan chiqadi — televizorlar, sovitgichlar, kir yuvish mashinalari, zaryadlovchi qurilmalar;
• Invertorli texnika (konditsioner, zamonaviy qozon) ichki himoyaga qaramay yonadi;
• Simlar qizib ketadi, hatto yong‘in chiqishi mumkin.

Oddiy avtomatlar va probkalar bunday holatdan himoya qila olmaydi.

Har xil texnika kuchlanish o‘zgarishiga qanday javob beradi?

Kvartirani va texnikani qanday himoya qilish kerak?

Yechim — bu elektr tarmog‘ini to‘g‘ri va ishonchli himoya qilishga qaratilgan uskunalarni o‘rnatish:

1. Kuchlanish stabilizatori

Bu qurilma avtomatik tarzda kuchlanishni tekislaydi va texnikaga xavfsiz 220 V uzatadi.

Afzalliklari:

• Sakrash va o‘zgarishlardan himoya qiladi;
• Texnikaning umrini uzaytiradi;
• Kun-u tun ishlaydi (24/7).

2. Kuchlanish relesi (himoya relesi, UZN)

Bu — sizning elektr panelingizdagi «qo‘riqchi». Kuchlanish xavfli chegaradan chiqsa (masalan, 170–250 V), u zudlik bilan tokni uzib qo‘yadi va uydagi barcha texnikani saqlab qoladi.

Rele quyidagi holatlarda zarur:

• Eski uylarda yashasangiz;
• Qimmatbaho texnikangiz bo‘lsa;
• Invertorli qurilmalar mavjud bo‘lsa;
• Tarmoqda tez-tez kuchlanish o‘zgarishlari bo‘lsa;
• Avval shunday muammo bo‘lgan bo‘lsa.

Asaxiy.uz saytida stabilizatorni tanlang

Nima tanlash kerak: relemi, stabilizatormi yoki ikkalasi?

Rele va stabilizator kombinatsiyasi to‘liq himoya ta’minlaydi va alohida texnika (qozon, sovitgich) yoki butun kvartira uchun mos keladi.

Shahar elektr tarmoqlari ideal emas. Kuchlanish o‘zgarishi, nol simining uzilishi va kuchli sakrashlar butun mamlakat bo‘ylab qimmat texnikaning ishdan chiqishiga sabab bo‘lmoqda. Ammo bu xavfni bartaraf etish mumkin.

Kuchlanish relesi va stabilizatorni o‘z vaqtida o‘rnatish — bu oddiy, ammo muhim qadam bo‘lib, xatarlardan qutqaradi, pulingizni tejaydi va texnikangizni ishonchli ishlashini ta’minlaydi. Agar siz qulaylik va xavfsizlikni qadrlasangiz — elektr himoyasi har qanday ta’mirning ajralmas qismiga aylanishi kerak. Texnikangiz ishdan chiqqachasi kutmang — uni oldindan himoya qiling.

Asaxiy internet-do‘konida siz ishonchli brendlarning kuchlanish stabilizatorlari va relelarini topasiz — butun O‘zbekiston bo‘ylab yetkazib berish va sifat kafolati bilan.

👉 Hozir xarid qiling — va uyingizda elektr barqarorligini yillar davomida ta’minlang.

Asaxiy.uz saytida stabilizatorni tanlang