Ўзбекистон обидаларидаги битиклар Самарқанд

Шоҳизинда Самарқанддаги ягона археологик-меъморий ёдгорлик бўлиб, унинг стратиграфик қатламларида шаҳарнинг 28 асрдан ортиқ тарихи ва ёдгорликнинг минг йилликдан ортиқ тарихи акс этган. Шоҳизинда Темурийлар давридаги Самарқанднинг Шимоли-Ғарбидаги қадимий Афросиёб қалъаси шаҳар деворининг Жанубий ёнбағрида жойлашган. Ансамбль бир-бири билан йўлак орқали боғланган 3 гуруҳ бинолардан иборат. Ундаги қабристонда, маҳаллий ривоятларга кўра, Муҳаммад Пайғамбарнинг жияни Қусам ибн Аббос ибн Абдулмуталлиб дафн этилган. Ҳозирги кунда сақланиб қолган Шоҳизинда мақбараси ва масжидларининг аксарияти Амир Темур ҳаёти давомида қурилган. Ансамбль эпиграфикасини ўрганиш натижасида Темурийлар оиласининг кўплаб аъзолари у ерда дафн этилгани маълум бўлди. Иқтисодий жиҳатдан гуллаб-яшнагани ва сиёсий жиҳатдан барқарор бўлгани туфайли Самарқанд “дунёнинг ёрқин нуқтаси”га айланган бўлиб, у ерга манфаатли буюртмалар излаб юзлаб усталар, шу жумладан таниқли меъморлар ҳам йиғилган. Уларнинг бир қисми Шоҳизинда ансамбли қурилишига жалб этилган. Айнан Темурийлар даврида мажмуа ҳозирги бизга маълум кўринишга келган.