Kalila va Dimna (Turon Zamin)

«KALILA VA DIMNA» — adabiy yodgorlik. “Panchatantra” va “Xitopadesha” kabi qadimgi hind og‘zaki ijodi zaminida vujudga kelgan, uning anik, yozilgan vaqti maʼlum emas. Asar shahzodalarga taʼlim-tarbiya berishga mo‘ljallangan bo‘lib, nasihat ruhida yozilgan. Unda ijtimoiy, siyosiy, axloqiy va maishiy masalalar, asosan, majoziy yo‘l bilan 2 shag‘ol (chiyabo‘ri) — Kalila va Dimna (sanskritcha Kartak va Damnako, paxlaviyda Kalilak va Dimna) munozarasi shaklida bayon etiladi. «Kalila va dimna » 6-a. da Eron shohi Xusrav Anushirvon (531—79) buyrug‘iga binoan, uning shaxsiy tabibi Barzuya tomonidan Hindistondan keltirilgan va paxlaviy tiliga tarjima qilingan. 8-a. da mashhur adib Abdulloh ibn al-Muqaffa (721—57) pahlaviydan arab tiliga, undan Rudakiy fors tiliga nazm bilan tarjima qilgan. Husayn Boyqaro davrida Husayn Voiz Koshifiy forschaga tarjima qilib, uni «Anvori Suhayliy» deb nomlaydi. Asarning fors tiliga o‘girilgan nusxasi 16-asr oxirida qayta ishlangan. Uni eski o‘zbek tiliga Muhammad Mulla Niyoz (1837), Fazlulloh qori Almaiy tarjima qilishgan. Almaiy tarjimasi 3 marta nashr etilgan (1910—13). Asar hozirgi uzbek tilida bir necha bor nashr etilgan (1966, 1977, 1988, 1992, 1994).