Ибн Халдун: Муқаддима

Ибн Халдуннинг "Муқаддима" асари ўрта аср Ислом дунёсининг машҳур тарихчи ва мутафаккири томонидан ёзилган энг муҳим илмий дурдоналардан бири ҳисобланади. Ушбу асар жамиятшунослик, тарих, иқтисодиёт ва сиёсат назариялари бўйича чуқур таҳлилларни ўз ичига олиб, замонавий илм-фан ривожида алоҳида аҳамият касб этади.

Муаллиф жамиятларнинг ривожланиши ва инқирозига олиб келувчи омиллар ҳақида кенг кўламли фикрлар юритиб, "асабийя" (ижтимоий бирдамлик) консепсияси орқали сивилизацияларнинг юксалиши ва таназзулини тушунтиради. Унинг таҳлилларида кўчманчи ва ўтроқ халқлар ўртасидаги муносабатлар, иқтисодий жараёнлар ҳамда сиёсий тузилмаларнинг жамият тараққиётига таъсири батафсил ёритилган.

"Муқаддима" илмий ва назарий жиҳатдан муҳим аҳамиятга эга бўлиб, Ибн Халдун унда жамият ва давлатларни таҳлил қилиш учун янги методологик ёндашувларни таклиф этади. Бу асар нафақат тарихий воқеаларни шарҳлаш, балки жамиятларни чуқурроқ англашда ҳам муҳим ўрин тутади. Ибн Халдуннинг илмий мероси бугунги кунга қадар ўз қимматини сақлаб қолган бўлиб, олимлар ва тадқиқотчилар учун ноёб манба ҳисобланади.