Andrey Platonov: Jon (qattiq)

Taniqli rus yozuvchisi Andrey Platonovning eng mashhur romani “Jon” ilk bora o‘zbek tilida chop etildi. Roman til qurilishi, syujet chiziqlarining originalligi bilan ajralib turadi. G‘ayrioddiy bu asar, ayni paytda, asosiy syujet qurilishi nuqtai nazaridan adibning keyingi ko‘plab asarlari qatori Stalin davri sotsialistik realizm adabiyotining tashqi shakliga xosdek ko‘rinadi. Asar qahramoni – endigina institutni tamomlagan iqtisodchi Nazar Chig‘atoyev Moskvadan o‘z yurti – O‘rta Osiyoga qaytadi. Amudaryo mansabining qay bir ovloqlarida tentirab adashgan, xo‘rlangan-u tahqirlangan o‘z elatini izlab topib, muqarrar ajaldan omon saqlash uning bosh maslagidir. Ko‘p qatlamli bu asarni turlicha tarzda o‘qib anglash mumkin. Asar bugungi davr uchun ham dolzarb bo‘lgan savollarni o‘rtaga tashlaydi: umumiy taraqqiyotdan chetga uloqtirilgan “begonalar”ni zamonaviy dunyo bilan qay tariqa qovushtirish mumkin?