Юсуф ва Аҳмад. Халқ оғзаки ижоди(қаттиқ муқова)

"ЮСУФ ВА АҲМАД" —ўзбек халқ достони. 16—17-асрларда Хоразмда яратилган. Достон дастлаб оғзаки анъанада яратилган бўлиб, кейинчалик (18-аср) туркман шоири Қурбонали Маъруфий қаламига мансуб ёзма варианти юзага келган. Достоннинг оғзаки вариантлари халқчил ғояларни ўз ҳолича сақлаб қолганлиги билан алоҳида ажралиб туради. Асарда ўзбек халқининг қаҳрамонлик, севгисадоқат, ёрдиёр меҳри, тинчлик учун кураш ғоялари ифодаланган. Достон туркман, қорақалпоқ, қозоқ, уйғур халқлари орасида ҳам машҳур. Достонда Исфаҳон юрти ҳукмдори Бўзўғлонхоннинг ўз жиянлари (опасингил болалари) Юсуф билан Аҳмадни Исфаҳондан ҳайдаши, уларнинг Урганч шаҳрида паноҳ топиши ва вояга етиши, ҳийла йўли билан Миср подшоҳи Гўзалшоҳга асир тушиши, 7 йиллик тутқунликдан кейин ўз юртига қайтиши ва душманларидан ўч олиши воқеалари гўзал бир бадиий йўсинда тасвирланган.