Вильҳельм Раабе: Штопфхукен саргузаштлари

Вильҳелм Раабе (1831-1910) олмон мумтоз адабиётининг атоқли вакилларидан бири, кўплаб машҳур романлар, қиссалар, ҳикоялар ва новеллалар муаллифи. Айниқса, унинг "Шперлингсгассе хроникаси" (1856), "Ўрмондан чиққан одамлар" (1863) ва "Абу Телфан" (1867) сингари романлари довруқ қозонган. Адибнинг "Абу Телфан" романи адабиёт соҳасидаги Халқаро Нобел мукофоти соҳиби Ҳерман Ҳессенинг "Жаҳон адабиёти кутубхонаси" мақоласида дунё адабиётининг дурдона асрлари қаторида тилга олинган.

Адибнинг "Штопфкухен саргузаштлари" номли ушбу асари 1890 йил май ойида ёзиб тугалланган ва 1891 йилда босилиб чиққан. Ёзувчи ўзининг энг яхши китоби сифатида эътироф этган, саргузашт-детектив жанрида ёзилган мазкур асар қаҳрамони Ҳайнриҳ Шауманн беғам, овсар ва семизлиги сабаб Штопфкухен(бақалоқ) деган лақаб орттириб олган. Ўзининг айтишича, мавжуд "муайян қийинчиликлар"дан чўчиб, ўқишга ҳам ҳафсала қилмаган, унга ўқиш тугул, "университет ҳаёти ҳам кулгули туюлган". "Аммо-лекин суяк-салоқлар ва осори-атиқаларга бўлган ишқибозлигим орқасидан астойдил қувганимда борми, худо билади, фан доктори бўлиб кетармидим..." дейди у. Ҳақиқатан ҳам у "суяк-сўнгак йиғиш" га меҳр қўйган, шу мақсадда тош, шағал ва қум конларини айланиб юради, шифокорнинг қайд этишича, бу ҳатто унинг "соғлиги учун ҳам фойдали" эмиш... У кутилмаганда бир гапни "оғзидан гуллаб қўяди" ва шу тариқа аллақачон унутилиб кетган жиноятнинг изи очилиб кетади...