Эврил Турон: Ойнур

Ўсмир болакайнинг ойдек суянчиғи, болалик хотиралари қатидаги қадрдони-геолог қиз Ойнур ўтган кунлари тасвирланмиш ушбу китобда замона носозликлари, нопок кимсаларнинг қилмиши рўй-рост қаламга олинади. Одамлар бир умр ёлғонлар ичида яшаб, унинг нағмаларига овуниб, суяниб яшаши-фожиа. Гул умрнинг ёлғонлари ичида соврилиб, олчоқлар қўлида эрмакка айланиши эса икки карра азоб. Атрофидагиларга ойдек нур таратиб, тафти билан ёнидагиларни иситишга - сўзламақ, исён қилмоқ, курашмоққа ундаган Ойнурнинг қисмати шундай кечди. Илми билан кўкка парвоз қилди-ю, жоҳилларнинг силтаб-юлқилашидан кулдек тўзғиди. Саҳро бағрида илм, нажот излади-ю, охири топгани хўрлик, изтироб, беадоқ ёлғон ва ўлим бўлди."Оврўпача кийинган, кийинганда ҳам охирги урфда (модада) кийинган бу қиз бизникига келганда ертўламиз ёришиб кетарди... Мен ғариб яшаганимиздан уялардим. Онамнинг ҳам юз-кўзида шу ифода кезарди. Ойнур илк танишганларида ўзларининг асл қиёфаларини яширадаган кишилар туридан эмасди. Билъсак, табиатан қандай бўлса, ўзини шундай тутарди" дея алданган қизгинанинг ёлғончи-муттаҳамлар сабаб бевақт ерпарчин бўлиши асарни нуқтама-нуқта, ҳеч бир сатрини қолдирмай ўқишга чорлайверади. Муаллифнинг тахир хотиралари орасидан сизиб чиққан саирлар фикр-ёдингизни банл этиши, ўйга толдириши, қаҳрамонлар қисматига шерик бўлишга ундаши аниқ. "Ойнур" бир қизнинггина қисмати, ёзуғи, дарди эмас, балки миллат, жамият, халқ кўргилиги-фожиасидир.