Темирпўлат Тиллаев: Ўлим ўпқони

Temurpo‘lat Tillayevni bugungi kitobxonlarning ko‘pi yaxshi tanimaydi, yozganlarini ham ko‘pchilik o‘qimagan. Ehtimol, markazdan uzoqda yashab, ijod qilish bunga sababdir... Biroq yozgan birgina asari bilan ahli ijod nazariga tushib, yana o‘ttizga yetib-yetmay sobiq Ittifoq Yozuvchilar uyushmasiga aʼzo bo‘lish hazil gap emasdi. Qo‘lingizdagi kitobda adibning ikki asari kiritilgan.<<Voris>>-xasis, pul va boylikdan boshqasi qulog‘iga kirmaydigan, odamiylik, chin insonlik xislatlarini tan olmaydigan Chala otlig‘ ota va uning butunlay ziddi-tiriklik, hayot taʼnisi faqat moddiyatga bog‘liq, emasligini allaqachonlar anglagan o‘smir o‘g‘il haqidagi qissa. Mutolaa chog‘i hayotda ne muhim va nima ikkinchi darajali ekanini beixtiyor fahmlaysiz. “Voris” shunchaki merosxo‘r, otaning pulparast ko‘ngliga bo‘ysunadigan davomchi emas. Sirayam! U qadri pasayayotgan mehr, narxi bebaho shafqat, fazilatlar vorisidir. "O‘lim o‘pqoni" qissasi esa o‘zbek adabiyotiga jahon adabiyotining anʼanalarini dadil olib kirdi. Inson botinidagi “Choh”ning naqadar chuqurligi haqida bizni ogohlantirdi. Hech kim ko‘rmayotgan chohning borligini isbotlash uchun Turon - aslida, endi ulg‘aygan O‘lmas - xuddi iso Masih o‘z ixtiyori bilan chortixga borgani kabi, o‘zini shu chohga qurbon qildi. Agar jahon adabiyotidan tuzikkina xabardor bo‘lsangiz, "O‘lim o‘pqoni"dagi xulosa, maqsadni ham ravshan anglaysiz. Biz shunchaki yashamaymiz, balki maʼno sabab umrguzaronlik qilamiz. Maʼno esa moddiyat, boylikda emas, bilʼask, o‘zlikni topish, ko‘ngil to‘lmasligida. Mana, asosiy gap qayerda. "O‘lim o‘pqoni" va “Voris” qissalarini o‘qish asnosi ularning ikki so‘qmoqqa tegishli ekani, lekin borib-borib yo‘llari tutashishi, muddao yakdilligi kundek oydinlashadi. Sizga mutolaa lazzati, fikrlash baxti, tafakkur kengligini tilaymiz.